کد مطلب:26559 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

در مورد روح و آلام و التيام آن با خاستگاه دل در عرفان اسلامي چگونه ارزيابي ميشود؟

دل و قلب در اصطلاح عرفان اسلامي همان نفس ناطقه در اصطلاح فلاسفه است،[24] و هر دو عبارتند از روح مجرد. درك همة آلام و تمام خوشيها بوسيلة روح است. از روح به من يا خودم تعبير ميكنند و آن خود انسان است. قلب و روح انسان ميتواند مركز معارف الهي باشد و به مراتب بالايي از كمال نايل آيد، و ميتواند مورد تاخت و تاز شيطان قرار گيرد و به پايينترين مرحلة انسانيت سقوط نمايد. قرآن ميفرمايد: هر كس نفس خود را پاك و تزكيه كرد، رستگار شد، و آن كسي كه نفس خويش را با گناه آلوده ساخت، محروم گشت.[25] از قلب (روح) در قرآن و حديث با اهميت فراوان ياد شده، و ملاك ارزش و اعتبار آدمي به شمار آمده است. به تعبير ديگر. هست و نيست انسان از بعد معنوي به چگونگي دل او بستگي دارد. قرآن ميفرمايد: در آن روز كه مال و فرزندان سودي نميبخشد مگر كسي كه با قلب سليم به پيشگاه خدا آيد .[26]

قلب سليم قلبي است كه از هرگونه بيماري و انحراف اخلاقي و اعتقادي دور باشد. قلب مريض قلبي است كه به يكي از امراض روحي مبتلا باشد قرآن دربارة منافقان ميفرمايد: در دلهاي آنها يك نوع بيماري است و بر اثر لجاجت شان خدا بر اين بيماري ميافزايد.[27] امام صادي (ع) فرمود: هر قلبي كه در آن شرك و شكي است، سقوط ميكند و بي ارزش است.[28] با تزكيه نفس و تطهير روح و تصفيه باطن ميتوان به مقام آرامش دل و اطمينان نفس دست يافت و به بهشت اختصاصي الهي وارد شد. قرآن ميفرمايد اي روح آدم يافته، به سوي پروردگارت باز كرد، در حالي كه هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود است. در سلك بندگانم درآي و در بهشتم وارد شو.[29]

پروردگارا! به همه ما ضميري آرام و روحي مطمئن عنايت فرما.

[24] دكتر سجادي، فرهنگ معارف اسلامي، ماده: دل و قلب.

[25] شمس (91) آية 7 - 8.

[26] شعرا (26) آية 88 - 89.

[27] بقره (2) آية 10.

[28] تفسير نمونه، ج 15، ص 273.

[29] فجر (89) آية 27 -30.